İnsult

 

İnsult – beynin qan dövranının kəskin pozuntusudur. İnsult ölümün ən çox yayılmış səbəbləri arasında ürək-damar xəstəliklərindən və xərçəngdən sonra üçüncü yeri tutur.

• İnsultun növləri
• İnsultun səbəbləri
• İnsultun əlamətləri
• İnsultun diaqnostikası
• İnsultun müalicəsi
• İnsultun təhlükəsi
• Risk qrupu
• İnsultun profilaktikası

 

İnsultun növləri

 

İnsultun aşağıdakı növləri qeyd olunur:

• İşemik insult (beynin bəzi hissələri qanla təchiz olunmur);
• Hemorragik insult (beynin bir hissəsi qan hopdurur);
• Subaraxnoidal qan sızması (beyin qişasının damarlarının partlaması).

 

 

İnsult beyinə qan axınının pozulması və ya beyin arteriyasının partlaması nəticəsində yaranır.

İnsultun səbəbləri:

• artıq bədən kütləsi;
• baş beyin damarlarının trombozu;
• baş beyin damarlarının aterosklerozu;
• emboliya (trombun qopması);
• arteriya divarlarının zəif olması;
• anevrizm;
• arterial hipertenziya;
• zədələnmə (güclü baş zərbəsi).

 

 

İnsultun xarakterik əlamətləri aşağıdakılardır:

• üz, qol, ayaq əzələlərinin çox vaxt bir tərəfdən (beynin zədələnmiş hissəsinə əks olan tərəfdən) keyləşməsi;
• nitqin pozulması;
• bir və ya hər iki gözün görmə qabiliyyətinin pisləşməsi;
• başgicəllənmə;
• hərəkət koordinasiyasının pozulması;
• güclü baş ağrısı;
• ürək döyüntüsünün sürətlənməsi;
• yüksək arterial təzyiq;
• üz dərisinin tünd qırmızı ya qırmızı rəng alması.

 

Özünüzdə oxşar simptomları aşkarladığınız halda, dərhal həkimə müraciət edin. Xəstəliyin qarşısını almaq onun fəsadları ilə mübarizə aparmaqdan daha asandır.

 

 

İnsultun diaqnostikası üçün həkim-nevroloq aşağıdakı müayinələri təyin edir:

• qanın ümumi analizi;
• sidik analizi;
• beynin kompyuter tomoqrafiyası;
• beynin maqnit-rezonans tomoqrafiyası;
• qan damarlarının angioqrafiyası;
• arteriyaların doppleroqrafiyası;
• ürəyin exokardioqrafiyası və ya ultrasəs müayinəsi.

 

 

İnsultun müalicəsi özünə aşağıdakıları daxil edir:

• beynin qan dövranını yaxşılaşdıran preparatlar;
• arterial təzyiqi normallaşdıran preparatlar;
• trombolitiklər;
• kortikosteroidlər;
• ürək qlikozidləri;
• fizioterapiya;
• masajlar, bərpaedici gimnastika.

 

 

İnsultun aşağıdakı fəsadları olur:

• parez, bədənin bir tərəfinin əzələlərinin iflici;
• koma;
• nevropatiya;
• urodinamikada pozuntular;
• tənəffüs, ürək fəaliyyətində pozuntular;
• nitq pozuntuları;
• yadaş pozuntuları;
• zehni fəaliyyətin zəifləməsi;
• görmə qabiliyyətinin pisləşməsi.

 

Ağır insult və ya insultun təkrar baş verməsi letal nəticəyə gətirib çıxara bilər.

 

 

Risk qrupuna aşağıdakı insanlar daxildir:

• yaşlı insanlar;
• ürək xəstəlikləri olan insanlar;
• şəkərli diabetdən əziyyət çəkən insanlar;
• hipertoniyadan əziyyət çəkən insanlar;
• tranzitor işemik tutmalara məruz qalan insanlar.

 

 

İnsultin profilaktikası üçün pasiyentlərə aşağıdakıları etmək tövsiyə olunur:

• arterial təzyiqə nəzarət etmək;
• qanda şəkərin səviyyəsinə nəzarət etmək;
• damar xəstəliklərini vaxtında müalicə etmək;
• işemik xəstəlikdən əziyyət çəkən insanlara xüsusi pəhrizə riayət etmək.